رندباز

در اين سالها اپراتور تازه ايي به ميان آمده است كه براي بسياري از افراد جامعه  بسيار عالي و خوب است و مي تواند بسيار بعضي از افراد جذاب باشد. اين اپراتور نامش اپراتور مجازي است است. اپراتور مجازي اساسا از خود زيرساختي ندارد و بايد يك اپراتور قرارداد ببند تا بتواند از شبكه ارتباطي  اپراتور استفاده كند . اين اپراتور مي تواند كه  امكانات اپراتور هاي ديگر را خريداري كنند و به اسم خودشان در بازار سيم كارت به فروش يرسانند. چند اپراتور در سالهاي اخير بوده اند كه توانسته اند به اين صورت در بازار سيم كارت شروع به فعاليت كنند وبا دادن امكانات بسيار عالي و پشتيباني بسيار مناسب بسياري از افراد را به سمت خود بكشانند. اين اپراتور ها در تلاش هستند كه در بازار سيم كارت وارد عمل شوند و با دادن بسته هاي بسيار عالي و جالب بتوانند آن هايي كه سيم كارت ندارد را به سمت بازار خود كشاند

تقريبا بيش از 6 سال از تاريخ اولين مجوز صادر شده براي اپراتورهاي مجازي  (MVNO ) جهت حضور در شبكه ي ارتباطي كشور مي گذرد. اين مجوز كه در سال 1394 از سوي سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي صادر شد، قرار بود سبب گردد تا شركت هايي مانند شاتل موبايل، سامانتل، آذر تل، آرين تل و ... به عنوان اپراتورهاي مجازي سهم قابل قبولي از بازار سيم كارت كشور را تصاحب كنند.

در آن سال ها، علي اصغر عميديان، رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي وقت اعلام كرده بود تعداد مشتركين شبكه  MVNO كشور در بازه زماني 10 ساله به دوازده ميليون مشترك خواهد رسيد كه اين عدد بالغ بر 15 درصد مشتركين تلفن همراه در كشور است، اما با گذشت بيش از 6 سال از آن روزها، بررسي ها نشان مي دهد كه بسياري از افراد جامعه تنها سه اپراتور همراه اول، ايرانسل و رايتل را به عنوان اپراتور فعال در كشور شناخته و سيم كارت هايشان را به رسميت مي شناسند.

حال موضوع اصلي اين است كه چرا مردم با واژه ي اپراتور مجازي بيگانه هستند و تنها سه اپراتور حاكم بلامنازع بازار سيم كارت در كشور به شمار مي آيند؟ به راستي دلايل اصلي عدم موفقيت اپراتورهاي مجازي در طول اين سالها چيست؟

شاهين شيرمحمدي، كارشناس شبكه هاي مخابراتي در پاسخ به اين سوال به نكات قابل توجهي اشاره مي كند و مي گويد: "زماني كه سيم كارت هاي  MVNO  اجازه فعاليت در كشور گرفتند، اين بازار اشباع شده بود و ديگر ظرفيتي براي ورود اپراتور جديد وجود نداشت. حتي سال ها قبل از آن نيز اين بازار توسط دو اپراتور بزرگ كشور يعني همراه اول و ايرانسل تصاحب شده بود. اپراتور رايتل نيز جاي چنداني در اين بازار نداشت. با توجه به وابستگي آن به دولت و سازمان تامين اجتماعي اما توانست سهمي هر چند ناچيز را به خود اختصاص دهد. حالا حدود سه درصد از اين بازار را به خود اختصاص داده است."

البته در آن روزها هدف اصلي حضور اپراتورهاي مجازي، ايجاد فضاي رقابتي و پويا اعلام شده بود تا در نهايت باعث افزايش كيفيت و رضايت مندي كاربران گردد. ولي آنچه كه در بازار رخ داد كاملا برعكس بوده و حضور اين اپراتورها تقريبا تاثيري در بازار سيم كارت ايران نداشته است.

شير محمدي در ادامه با اشاره به همين موضوع افزود: "يكي از بزرگترين موانعي كه باعث جذب نشدن مشترك توسط  MVNO ها شد، نبود فضاي رقابتي در اين بازار است. به طوري كه سيم كارت هاي جديد هيچ خدمات و مزيت جديدي نسبت به سيم كارت هاي قديمي ندارند و به همين دليل مشتركان دليلي براي خريد سيم كارت MVNO  نمي بينند."

به نظر اين كارشناس وجود قوانين غير قابل انعطاف نقش مهمي در بازار رقابتي سيم كارت بازي مي كند و دست و پا گير بودن آنها كار را براي ضعيف ترها سخت تر مي كند. شير محمدي در اين باره مي گويد: "وجود قوانين دست و پا گير نيز بر اين موضوع تاثير گذار است. هنگامي كه در بحث تعرفه گذاري خدمات، سازمان تنظيم مقررات كف و سقف نرخ ها را تعيين مي كند، مسلم است كه رقابتي صورت نمي گيرد و بازار در دست قدرتمندان اين بخش، يعني سه اپراتور اصلي قرار مي گيرد."

شيرمحمدي اضافه مي كند:" از سوي ديگر خدمات جديدي وجود ندارد كه مجوز آن صادر شده باشد و سه اپراتور اصلي آن را ارائه ندهند. در نتيجه مجازي ها نمي توانند سرويس هاي منحصر بفردي ارائه دهند تا مشتركان را با اين هدف جذب خود كنند."

اين كارشناس ادامه مي دهد: "در ابتداي امر بيش از 24 شركت موفق به دريافت پروانه  MVNO  شدند كه هم اكنون كمتر از نيمي از اين تعداد، خدمات ارائه مي دهند و بيشتر آنها يا از ارائه خدمات در همان ابتداي راه منصرف شدند يا به علت توانايي نداشتن در جذب مشترك، خدمات خود را متوقف كردند. البته بعضي از اين اپراتورها توانستن به مرحله ي خدمات دهي برسند. از ميان آنها تعدادي به ارائه خدمات منطقه اي و استاني مشغولند و به طور سراسري در كشور خدمات ارائه نمي دهند."

يقينا اپراتورهاي مجازي نتوانستند در طول اين سالها سهم قابل قبولي از بازار سيم كارت ايران را نصيب خود كنند و موفق باشند. با توجه به اين كه اين اپراتورها خود شبكه ي زيرساختي و فيزيكي نداشته و بايد از شبكه ارتباط موبايلي اپراتورهاي اصلي و فعال در كشور بهره مند گردند، ضروري است با برنامه ريزي و تامين امكانات لازم؛ زمينه را براي ادامه ي حيات آنها فراهم نمود. در آن صورت اين اپراتورها مي توانند با ارائه ي خدمات مختلف در بستر فيزيكي اپراتورهاي اصلي، هم واسط بين اپراتورهاي اصلي و مشتركين شوند و هم با عدم درگير شدن در لايه هاي سخت افزاري، تمام تمركز خود را بر ارائه سرويس هاي متنوع و با كيفيت به مشتركين خود قرار دهند.